ตลาดน้ำดำเนินสะดวก อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี

ส่งไลน์

< เรื่องโดย…รัตนวุฒิ เจริญรัมย์ >

รั้งยังเป็นเด็กน้อยอยู่ในโรงเรียนประถมในอำเภอสายบุรี อำเภอริมทะเลแห่งหนึ่งในจังหวัดปัตตานี คุณครูใจดีสอนว่าเมืองไทยนี้มีตลาดน้ำอยู่ที่ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี พร้อมเล่าเรื่องพิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งว่ามีรูปปั้นที่คล้ายคนมาก ตอนประถมผมยังเคยนั่งเรียนหนังสือในห้องเรียนที่มีภาพตลาดน้ำอยู่ด้วย เป็นภาพแม่ค้าชาวสวนสวมงอบพายเรือขายของในคลอง ช่างเป็นภาพที่ก่อความฝันกลางวันให้คนชอบฝันอย่างผมมาก แล้วก่อนที่ผมจะเข้ากรุงเทพฯ มาเรียนต่อ ม.ปลายที่โรงเรียนปทุมคงคา พ.ศ.2543 นั้น มีละครเรื่อง “เสน่ห์บางกอก” นำแสดงโดยเล็ก ศรัณย์และโบว์ ปราลนา ทางช่อง 3 คุณโบร์ ปราถนา ตอนนั้นยังสาว สวยใส เป็นหมวยที่น่ารักและชวนฝันมากทีเดียว ภาพเธอเดินเล่น ใช้ชีวิตอยู่ในสวนและมีผู้คนพายเรือที่ดำเนินสะดวกท้องเรื่องของละครเรื่องนี้ก็จุดความทรงจำให้ผมได้ทราบถึง “โอ้ ดำเนิน เธอสวยเหลือเกินดำเนินของพี่”

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ราชบุรี

ภาพโดย olmiss olmiss จาก flickr.com/photos/137190768@N08

ครั้นโตมาอีก ได้ดูละครเรื่องตี๋ใหญ่ เวอร์ชั่นคุณหนุ่ม ศรราม เป็นพระเอก ก็มีท้องเรื่องอยู่ที่ดำเนินสะดวก บ้านเกิดพี่ตี๋ของเรา เมื่อไม่นานมานี้มีรายการทีวีไปตามหาแม่ผู้ให้กำเนิดตี๋ใหญ่ ซึ่งยังมีชีวิตอยู่ที่ดำเนินสะดวกในวัยชรา ท่านเป็นสุภาพสตรีชาวไทยเชื้อสายจีน แต่พูดไทยชัด สำเนียงเด็ดขาด ห้าวหาญ บุคลิกช่างแข็งแกร่ง สมเป็นแม่ของเสือนัก กล่าวคือ คนที่นี่แม้หน้าจีน ตาลีบ (คำที่ผมโดนล้อเสมอตอนเด็กว่า “ตามองเห็นเปล่า” หรือ “มาตอลีปิ (ตาตี่, ตาเล็ก)” ในภาษามลายู) แต่เกิดที่เมืองไทย บรรพบุรุษฝ่ายชายมักมาจากเมืองจีน แต่บรรพบุรุษฝ่ายหญิงจะเป็นไทย โตมาก็ถูกเลี้ยงอย่างไทยๆ นิสัยใจคอและความเด็ดขาดเด็ดเดี่ยวก็เป็นแบบนักเลงโบราณ ยามพูดจึงไม่มีที่พูดไทยไม่ชัดเหมือนชาวจีนในกรุงเทพฯ หรือเยาวราช (ซึ่งโดยมากบรรพบุรุษทั้งฝ่ายชายฝ่ายหญิงจะเป็นจีนหมด) ตอนผมเรียนกวดวิชาเข้า รร.เตรียมอุดมศึกษา อ.สุทัศน์ (อ.คณิตศาสตร์ รร.เตรียมฯ) ท่านสอนวิชาเลขให้กับผม ท่านเป็นคนแถบบางคณฑีและบางนกแขวก ซึ่งไม่ไกลจากดำเนินสะดวก เวลาว่างท่านก็ชอบเล่าวีรกรรมในวัยหนุ่มที่ท่านเคยเป็นนักเลง ได้ฝึกวิธีปล้นและจี้มาแล้ว แต่ชะตาพลิกผัน จากจะเป็นโจรมาเป็นครู แถมท่านยังเล่าตอนที่ไปดูฟุตบอลแล้วเจอกับตี๋ใหญ่ตัวจริงถือมีดดาบมาฟันคู่อริพอดี ขออภัยที่ท้าวความ เนื่องจากเรื่องราวจะงามต้องมีราก

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ราชบุรี

ภาพโดย Juan Jose Rentero จาก flickr.com/photos/juanjo_rs

ตลาดน้ำดำเนินสะดวกนั้นอยู่ในใจกลางตัวอำเภอดำเนินสะดวกเลยทีเดียว มีป้ายตลาดน้ำขนาดใหญ่มหึมา เป็นตลาดที่เปิดทุกวัน คึกคักตลอด มีอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่พึ่งพาอาคัยตลาดน้ำเยอะมาก ไล่ตั้งแต่ตอนที่เราขับรถเข้ามาใกล้ๆ ตลาด จะมีคนมาโบกมือเชิญให้เลี้ยวรถให้ไปจอดในที่ของตัวเอง เหมือนคล้ายๆ ร้านอาหารแถบลำตะคองหรือแถวดอนหอยหลอดที่มายืนเรียกลูกค้าหน้าร้าน คนที่มายืนโบกให้รถเข้าไปจอดนั้นคือธุรกิจให้เช่าที่จอดรถ ธุรกิจเรือนำเที่ยวคลองและสวน ธุรกิจขายของที่ระลึก ขายมะพร้าวน้ำหอม ฯลฯ ซึ่งธุรกิจเป็นเซ็ตแบบนี้มีมากตามจำนวนคนที่มายืนโบกอยู่หน้าร้านตัวเอง มาถึงก็เลือกที่จอดรถ แล้วก็เดินชมตลาดน้ำก่อน อย่าเพิ่งไปจองเรือนำเที่ยว

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ราชบุรี

ภาพโดย Gerald Ow จาก flickr.com/photos/geraldow

ตลาดน้ำดำเนินสะดวกจะมีสินค้าขายในสองข้างฝั่งของคลองต้นเข็ม คลองต้นเข็มนั้นเป็นหนึ่งในคลองซอยของคลองดำเนินสะดวก ส่วนคลองดำเนินสะดวกนั้นสร้างในสมัย ร.4 โดยมีนายงานคือสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค-ต่อมาคือผู้สำเร็จราชการครั้ง ร.5 ยังทรงพระเยาว์) เพื่อเป็นเส้นทางไปราชบุรีและสมุทรสงคราม

เมื่อมาถึงตลาดน้ำ ผมอยากจะให้เริ่มจากทานข้าวก่อน แต่อย่าติดหรูเดินเข้าร้านอาหารดูเมนูก่อนสั่งเลย ให้นั่งริมคลอง ซึ่งมีตลิ่งให้นั่ง เพราะที่ดำเนินนี้มีร้านอาหารลอยน้ำอยู่ เป็นเรือของแม่ค้าพ่อขายที่พายมาขายอาหาร ที่เห็นน่ากินมากก็มีข้าวหมูแดง ข้าวหมูกรอบ ข้าวต้ม ข้าวแห้ง ก๋วยเตี๋ยว (อาหารประจำชาติไทยไม่ใช่ชาติจีน เพราะที่เมีองจีนนั้น ก๋วยเตี๋ยว ต่างกับของไทยมากและไม่อร่อยเท่าบ้านเรา) เย็นเตาโฟ ก๋วยจั๊บ ฯลฯ

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ราชบุรี

ภาพโดย Wajahat Mahmood จาก flickr.com/photos/26116471@N03

ตลาดน้ำดำเนินแบ่งเป็นสองฟาก ถ้ามาจากถนนใหญ่ จุดที่ควรมาทานอาหารจะอยู่ฟากขวามือฃองตลาดน้ำ ถ้าเรายืนบนสะพานก็จะเห็นเรือขายสินค้าจำพวกอาหาร กล้วยทอด ผลไม้ ของแห้ง ฯลฯ ยาวไปจนสุดแนวเลย ลงสะพานไปก็เลือกตามใจว่าอยากทานอาหารอะไรของเรือลำไหน ผมชิมแล้วอาหารที่นี่รสชาติเยี่ยม คนขายค่อนข้างทำอาหารเป็น ถ้าเป็นก๋วยจั๊บหรือก๋วยเตี๋ยว น้ำซุปก็ลือว่าถึงเครื่อง กลมกล่อม ถ้าเป็นข้าวหมูแดง หมูกรอบ หมูก็สด กรอบ ใหม่ น้ำราดก็หวานอร่อยได้ใจ ไข่ต้มในข้าวหมูแดงนั้นก็แดงมันอร่อยกำลังดี นี่ถึงเรียกว่าทำอาหารอย่างคนปรุงอาหารเป็น ไม่ใช่ทำอาหารไม่เป็นแต่อยากขายอาหาร

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ราชบุรี

ภาพโดย Dexter Baldon จาก flickr.com/photos/dxpsycho

มาทานข้าวที่ตลาดน้ำดำเนินฯ นี้ ถ้าทานในเรือยากที่จะผิดหวัง แต่วิธีหนี่งที่สามารถดูได้ว่าอาหารของเรือลำไหนดีเด็ด ให้ดูจากว่าร้านใดมีคนท้องถิ่น เช่น ชาวบ้านแถบนั้นหรือพ่อค้าแม่ขายด้วยกันมากิน ก็กินตามเขา เพราะชาวบ้านแถบนั้นไม่โง่ในการเลือกทานอาหารแน่ ส่วนของหวาน ผมว่าข้าวเหนียวมะม่วงที่นี่รสชาติเด็ดพอใช้ ให้เลือกจากเรือที่เขากำลังปอกมะม่วงใหม่ๆ ไม่ใช่แบบที่ปอกไว้นานแล้วเอาฟิล์มใสๆ ซีลไว้ ข้าวเหนียวอ่อนนุ่ม มะม่วงกำลังหวาน เมื่อทานอิ่มแล้วลองเดินตรงไปยังท้ายตลาต มีเรือขายมะพร้าวน้ำหอมอยู่ รสชาติหวานอร่อย เขาปาดลูกมะพร้าว ให้ชิมน้ำกันเดี๋ยวนั้นเลย

จากตรงนี้เราสามารถเห็นภาพนักท่องเที่ยวหน้าใสซื่อชาวต่างชาติจำนวนมากมายต่างพากันนั่งเรือเที่ยวไปในลำคลอง ไปดูสวนผลไม้ ดูการทำน้ำตาล ดูบ้านเรือนและชีวิตของคนไทยรุ่นเก่าริมน้ำที่ทั้งบ้านเรือนและคนก็เก่าพอกัน ฯลฯ

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ราชบุรี

ภาพโดย CamelKW จาก flickr.com/photos/camelkw

เมื่อเรือพาทุกคนกลับมายังตลาดน้ำ สามารถสังเกตเห็นความสุขใจ ความรื่นเริง ความรู้สึกเสน่หาปรากฏบนใบหน้าของคนเหล่านั้น หน้าตาคล้ายดังได้ไปท่องเล่นในสวนบุปผาสวรรค์และดอมดมดวงจันทร์ในคราเดียว ไยเราไม่ปล่อยตัวเองให้ลงเรือไปเยี่ยงนั้นบ้าง ลำหนึ่งไม่เกินสามร้อยบาท (ต่อรองหน่อย ให้มาหาเช่าในตลาดน้ำ เจ้าไหนแพงโหด ก็ไปต่อรองเจ้าอื่น และต้องถามว่าพาไปกี่ที่กันแน่) นั่งได้ราวห้าคน คุ้มเหลือเกิน

จากนั้นเดินดูสินค้าบนบก ขึ้นมายังสะพานตรงจุดแรกที่เรามาถึงอีกครั้งหนึ่ง ระหว่างทางก็จะพบจำพวกสินค้าที่ระลึก อันเน้นขายนักท่องเที่ยวทั้งไทยและเทศ ของฝากก็มีสินค้าในเรือพายบางส่วนก็เป็นอาหารแห้ง พวกปลาเค็ม หมึกแห้ง และของทะเลนานา ซึ่งเอาไว้ขายคนไทยเป็นหลัก พอเลยขึ้นสะพานไปแล้วลองเดินไปฝั่งตรงข้าม ทั้งสองฟากฝั่งก็เนืองแน่น ไปด้วยเรือขายสินค้า เป็นภาพที่น่าประทับใจนัก ไปอีกฟากหนึ่งก็จะเป็นร้านของคุณแป๊ว (Paew) ซื่งกินพื้นที่ขนาดถึงหนึ่งในสี่ของตลาดน้ำ ในนี้ก็จะมีระบบบริหารจัดการเป็นธุรกิจและเป็นระเบียบสักหน่อย แต่ก็มีเรือขายสินค้าต่างๆ อยู่ด้วย เดินไปจนสุดก็มีเรือปล่อยนำเที่ยวเหมือนกัน

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ราชบุรี

ภาพโดย CamelKW จาก flickr.com/photos/camelkw

แล้วลองเดินข้ามสะพานกลับมาอีกฟากหนึ่ง (ฝั่งตรงข้ามที่ผมแนะนำให้ทานข้าวตรงนี้) อันเป็นช่องที่ 4 (ดูแผนที่ประกอบ) จุดนี้จะเน้นขายสินค้าบนบกเป็นหลัก สินค้าก็ไม่ต่างจากข้างนอกตลาดน้ำ แต่ก็เป็นจุด ที่ควรเดินมาชม

ผมไปที่นี่ราว 4 ครั้ง ครั้งหนึ่งเจอวัยรุ่นชาวอินเดียมาเที่ยว เขาบ่นกับผมว่าสินค้าแพงมาก ซึ่งแน่นอนว่าในสถานที่ท่องเที่ยวระดับโลก อันเป็นหนึ่งในไม่กี่แห่งที่ฝรั่งนึกถึงเมืองไทยนั้นสินค้าย่อมแพงอยู่แล้ว เพราะลูกค้าที่มาเที่ยวส่วนใหญ่เป็นฝรั่ง ต่อให้ขายน้ำขวดละยี่สิบบาท มันก็ยังไม่ถึงครึ่งยูโร ข้าวเหนียวมะม่วงจานละห้าสิบบาท มันก็แค่หนึ่งยูโร ซึ่งเงินจำนวนนี้นั้นในยุโรปใช้ทำสังกะสีอะไรไม่ได้ (ในปารีส สมัยผมไปเมื่อ พ.ศ.2547 อาหารมื้อหนึ่งต้องมีเงินราว 5 ยูโร) แต่สำหรับคนไทยแล้ว มันมีมุมลูกทุ่งสำหรับคนไทยให้เดิน คือในช่องที่ 1 (ตามแผนที่) ถ้ามาจากถนนใหญ่ อยู่ทางขวามือ ตรงนี้ข้าวจานละ 25, 30 บาท น้ำมะพร้าวลูกละ 20 บาท น้ำเปล่าก็ราคาปกติ ข้าวเหนียวมะม่วงก็ 30-40 บาท ซึ่งผมก็เห็นคนท้องถิ่นเขานั่งกินริมคลองเลย ฝรั่งเห็นเข้าก็สั่งตาม นั่งถือชามโซ้ยกันริมคลองอย่างซู้ดซ้าด สรุปคือมันไม่ได้แพงไปทุกอย่างและทุกที่

ผมเคยอ่านในห้องกระทู้ของ Lonelyplanet.com ฝรั่งบางคนบอกว่าที่ดำเนินสะดวกนี้ Touristy แปลว่า “เป็นธุรกิจเพื่อการท่องเที่ยวเกินไป ไม่ใช่ตลาดน้ำธรรมซาติ” ซึ่งมันก็จริงของเขา แต่อยากถามว่า พระธาตุดอยสุเทพ ดอยอินทนนท์ วัดพระแก้ว หอไอเฟล สิงคโปร์ ฯลฯ มันก็เพื่อการท่องเที่ยว จ้องจะขายของกันทุกที่ ถ้าเรายึดติดตรงนี้มากไป ก็อาจไม่มีที่ไหนไปเที่ยวได้เลย สามชุก อัมพวา ฯลฯ มันก็เพื่อนักท่องเที่ยวหมด

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ราชบุรี

ภาพโดย Grant Cameron จาก flickr.com/photos/inbangkok

เคล็ดไม่ลับ…นักเที่ยว

รวมความที่นี่งดงามและมีมนต์เสน่ห์ เป็นตลาดน้ำที่ผ่านการเปลี่ยนแปลงและยืนระยะก่อนคนอื่นเขามานานแล้ว ใครชอบเที่ยวตลาดน้ำ ไม่ควรพลาดมาเก็บแต้มที่นี่ เวลาผมมานั้นผมจะมาทางถนนพระราม 2 ตอนเช้าก็แวะกินเกาเหลาเลือดหมูร้านอร่อยข้างธนาคารกรุงไทยที่สมุทรสงครามก่อน แล้วเดินตลาดร่มหุบ แล้วก็แวะเที่ยวตลาดน้ำวัดอินทาราม (ตลาดน้ำเล็กๆ แต่มีพระพุทธรูปโบราณที่สวยสด) จากนั้นก็วิ่งผ่านสวนลิ้นจี่ มาออกแถววัดบางกุ้ง แล้วก็วิ่งตามถนน 4013 ไปเรื่อยๆ จนข้ามแม่น้ำแม่กลองมาออกดำเนินสะดวกช่วงเที่ยงหรือบ่ายต้นๆ ก่อนถึงตลาดน้ำดำเนินสะดวก ถ้ามาทางนี้จะเจอตลาดน้ำวัดราษฎร์เจริญธรรม (วัดสุน) ก่อน ขับมาอีกหน่อยก็เจอตลาดน้ำดำเนินสะดวกแล้ว วิธีแบบนี้ช่วยให้เราเที่ยวตลาดน้ำและได้ไหว้พระไปทั่ว แถมยังได้ชมชีวิตของชาวบ้าน ดูสวนของเขา มันคุ้มค่าและบันเทิงใจดี ตกเย็นยังไปต่ออัมพวาก่อนกลับบ้านได้ด้วย

เชิญปล่อยวางทุกสิ่ง (แม้กระทั่งกระเป๋าหรือทุกอย่างในมือหรือแขน) เดินตัวลอยเข้าไปอย่างคนที่ไม่มีความคิดอะไรกับที่นี่ มองทุกสิ่งด้วยสายตาอันไม่เปื้อน ใช้บริการสิ่งที่เพื่อนร่วมชีวิตท่านอื่นเสนอให้กิน ให้เที่ยว ให้ใช้ ปล่อยตัวเดินชมความงาม เหนื่อยก็นั่งเรือให้คนที่มีอาชีพพาเที่ยวเขาพา ไปชมที่ต่างๆ ตัวเราไม่ต้องเหนื่อย แค่นั่งเฉยๆ พอถึงแก่เวลาก็ลาจาก ผมค่อนข้างเชื่อว่าที่นี่ถ้าไม่ดีจริงคงไม่ยืนยาวมาถึงทุกวันนี้ ผมไร้ปัญญาไปเที่ยวเมืองเวนิช ในอิตาลี เนื่องจากมันเกินอาจเอื้อม แต่ที่นี่อาจไม่เลวร้ายไปกว่าเวนิชเท่าใดนัก แต่คนทุกคนมีปัญญาเข้าไปกอดจูบลูบคลำดอมดมได้

วีดีโอเกี่ยวกับ…ตลาดน้ำดำเนินสะดวก

ข้อมูลเกี่ยวกับ…ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ราชบุรี

ช่วงเวลาท่องเที่ยว : ทุกวัน เวลา07.00-17.00 น.

คำเตือน : ก่อนนั่งเรือพายควรถามข้อมูลให้แน่ชัดว่าพาไปที่ไหนบ้าง ผมเคยนั่งเรือพายเสียเงิน 200 บาท/ชั่วโมง แต่พาไปเข้าร้านขายของที่ระลึก แต่ตรงป้ายร้านขายของที่ระลึกบอกว่า “สวนน้ำตาล…” ซื่งเหมือนถูกหลอก เพราะคนให้เช่าเรือบอกว่าพาไปดูสวนน้ำตาล แต่มาเจอร้านขายของที่ติดป้ายสวนน้ำตาล แม้ข้างหลังจะเป็นสวนมะพร้าวจริงๆ แต่ก็ไม่ได้ให้บรรยากาศสวนดำเนินสะดวกที่ใคร่อยากเจอ

การเดินทาง :

  • รถยนต์ : เส้นทางที่ 1 วิ่งถนนพระราม 2 (ธนบุรี-ปากท่อ, หมายเลข 35) ผ่านมหาชัย แล้ววิ่งเข้าตัวเมืองสมุทรสงครามผ่านตลาดหุบร่ม จากนั้นต่อเข้าถนน 325 ผ่านอัมพวา มาจนถึงดำเนินสะดวก ทางเข้าตลาดน้ำจะอยู่ทางซ้ายมือก่อนขึ้นสะพานข้ามคลองดำเนินฯ. เส้นทางที่ 2 วิ่งถนนเพชรเกษม (หมายเลข 4) ผ่านนครปฐม ก่อนถึงราชบุรี ราว กม.83 ให้เลี้ยวซ้ายเข้าถนน 325 ตามทางที่ไป อ.บางแพ จะผ่านพิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งฯ เข้าสู่ตัวอำเภอดำเนินฯ พอลงสะพานข้ามคลองดำเนินฯ ให้ชิดขวาและเลี้ยวขวาเข้าสู่ตลาดน้ำ.
  • รถประจำทาง : จากสายใต้ใหม่ตรงตลิ่งชัน มีรถกรุงเทพฯ-ดำเนินฯ สามารถนั่งมาลงที่ตัวอำเภอแล้วต่อรถสองแถวเข้ามาที่ตลาดน้ำได้เลยหรือจะนั่งรถกรุงเทพๆ-หัวหิน, กรุงเทพฯ-ราชบุรี, กรุงเทพฯ-เพชรบุรี ที่เขียนว่าวิ่งสายเก่าถนนเพชรเกษมได้ โดยมาลงตรงแยก อ.บางแพ(บอกกระเป๋าว่าแยกไปดำเนินฯ) จากนั้นต่อรถสองแถวไปที่ตัวอำเภอ(ผมเคยนั่งรถสองแถวเหลืองที่สามารถนั่งยาวมาลงตลาดน้ำดำเนินฯได้) นอกจากนี้จากสายใต้ยังมีรถกรุงเทพฯ-ดำเนินฯ สาย 996 คันสีฟ้าที่ค่อนข้างใหม่ จะวิ่งผ่านแม่กลองและอัมพวา ก่อนมาดำเนินสะดวก คิดว่าน่าจะเร็วดีเพราะวิ่งถนนพระราม 2 ผมเคยนั่งจากอัมพวาไปดำเนินฯ ชอบเพราะรถใหม่ แอร์เย็น นั่งสบาย.
  • รถตู้ : ขึ้นรถตู้ที่อนุสาวรีย์ชัยๆ คิวรถอยู่หน้าห้าง Century มาลงตัวอำเภอดำเนินฯ จากนั้นต่อรถสองแถวเข้าตลาดน้ำหรือจะว่าจ้างคนขับรถตู้มาส่งก็ได้.

ติดต่อ-สอบถาม : เทศบาลตำบลดำเนินสะดวก 032-254-976

ส่งไลน์